Биосфера — Жер бетіндегі тіршілік кабаты болып саналады. Ол гидросфера ?абатын т?гелімен, атмосфераны? т?менгі б?лігін ж?не жер ?ыртысыньщ жо?ар?ы б?ліктерін ?амтиды.

Биосфераны ??райтын тірі д?ниені? жалпы массасы 1014—1016 т-?а дейін жетеді. Орга никалы? заттарды? негізгі массасы к?к-жасыл ?сімдіктер бойында жиналран. Олар К?н с?улесін ж?ту ар?ылы, ?з организміні? к?рделі м?шелерін ??райды. Б?л процесс (фотосинтез) атмосфераны ж?не жалпы биосфераны от-тегімен ?амтамасыз етеді. Химиялы? к?з?арас бойынша, фотосинтез (?айта ??ру) тоты?у реакциясы (СО2 + Н2О->-э-СН2О + С>2) н?тижесінде ж?ріп жатады: к?мір ?ыш?ылы мен су ?осылысы кезінде органикалы? заттар т?зіліп, оттегі жеке б?лініп шы?ады. Тірі организмні? ?лімі кезінде фотосинтезге ?арама-карсы процесс орга-никалы? затты? тоты?уы бай?алып, б?зылу немесе ыдырау заттары ??ралады. Б?л процесс Жер шарында фотосинтезбен тепе-те?дік жа?дайда ж?ріп жатады. Сонды?тан Жер бетіндегі биомассаны?. жалпы м?лшері т?ра?ты болып келеді.

Гидросфераны? газды к?рамыны?, атмосфераны? ж?не жер ?ыртысында кездесетін химиялы? элементтерді? ??ралып жиналуына ?сер ететін орасан зор к?ш ор ганикалы? заттар екендігін д?рыс т?сініп, ал?аш рет ?з-е?бектерінде к?рсете білген академик В. И. Вернадский болды. Ол жер ?ыртысыны? ж?не биосфераны? ?алыптасуында органикалы? д?ниені? ат?аратын ролін зерттеуге негізделген геологиялы? жа?а ?ылым ба?ытыны?, я?ни биогеохимияны? іргетасын (фундаментін) ?алады. Тірі организмні? негізгі ??рамы — к?міртегі, оттегі, сутегі ж?не азот, аз м?лшерде к?кірт, калий, фосфор, иод, марганец, мырыш — барлы?ын ?осып есептегенде 70-ке жуы? химиялы? элементтерден т?рады.

Микроорганизмдер мен ?сімдіктер ?орша?ан ортадан химиялы? элементтер мен ?р т?рлі т?здарды ?з бойларына сі?іре отырып темір, к?кірт, фосфор секілді пайдалы ?азбаларды? ??ралып, бір жерге жиналуына ?сер етеді. ?сімдіктер д?ниесіні? шірінді калды?-тарынан к?мір мен торф ?абаттары ??ралады, ал жануарлар мен

ж?ндіктер д?ниесіні? калды?тары ?сімдіктер ?алды?тарына ?осылып, бірге кездесетін жа?дайларда таби?и газдар мен м?най ?абаттары пайда болады.

Органикалы? д?ниемен байланысты диатомиттер мен радио-ляриттер, ?ктас ж?не бор ?абаттары ??ралады. Біра? органикалы? заттарды? геологиялы? процестерге тигізетін ?сері барлы? уа?ытта ж?не барлы? жерде бірдей емес. Бір жа?дайда тау жыныстары б?зылып жатса, екінші бір жардайда олар жасампазды? ?ызмет ат?арады. Биосфера, жер ?ыртысы, гидросфера ж?не атмосфера ?абаттары араларында?ы ?арым-?атынас геодинамикалы? процестерге арнал?ан жеке тарауларды талдау кезінде ке?ірек ?арастырылады.